Những điều cần biết về bệnh Cúm mùa

Tin tức, Tin Tức - Hoạt Động - 11/03/2025

Bệnh cúm là một bệnh truyền nhiễm do virus cúm tấn công hệ hô hấp của người bệnh. Đối với hầu hết mọi người, cúm sẽ tự khỏi. Nhưng đôi khi, cúm và các biến chứng của nó có thể gây tử vong ở những đối tượng có nguy cơ cao khi bị biến chứng cúm. Tác nhân gây bệnh là do vi rút cúm A hoặc cúm B gây ra và lây lan trực tiếp từ người sang người với triệu chứng sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, sổ mũi, đau họng và ho.

Bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao, qua đường hô hấp thông qua các giọt nhỏ nước bọt hay dịch tiết mũi họng do hắt hơi, ho khạc. Bệnh cúm mùa có xu hướng lây lan vào mùa đông và mùa xuân. Nguyên nhân là do khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, thời tiết thay đổi thất thường, kèm theo tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, là điều kiện thuận lợi để virus cúm theo mùa phát triển và lây lan.

Cúm mùa có xu hướng lan rộng thành dịch và có khả năng lây nhiễm rất cao qua đường hô hấp, qua các giọt nhỏ nước bọt hay dịch tiết mũi họng do hắt hơi. Bệnh cúm thông thường bệnh diễn biến nhẹ và hồi phục trong vòng 02 – 07 ngày, nhưng đối với trẻ em, người già sức đề kháng kém, đặc biệt là người có bệnh mạn tính về tim phổi, thận, bệnh chuyển hóa, thiếu máu hoặc suy giảm miễn dịch … thì bệnh cúm có thể diễn biến nặng hơn, dễ bị biến chứng và có thể dẫn đến tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Nguyên nhân của bệnh cúm là do Virus cúm (Influenza virus), virus này liên tục biến chủng, biến thể. Những biến đổi nhỏ liên tục gây nên các vụ dịch vừa và nhỏ. Khi những biến đổi nhỏ dần tích tụ lại thành những biến đổi lớn, tạo nên type kháng nguyên mới, đó là do sự tái tổ hợp giữa các chủng virus cúm động vật và cúm người. Những phân type kháng nguyên mới này sẽ gây dịch lớn.

I. Biểu hiện của cúm mùa

Dấu hiệu cảm cúm diễn tiến từ nhẹ đến nặng và có thể dẫn đến tử vong. Khác với cảm lạnh, cúm thường xuất hiện đột ngột. thời gian ủ bệnh của cúm rất ngắn, chỉ khoảng 1 – 2 ngày. Sau đó xuất hiện triệu chứng lâm sàng, biểu hiện đầu tiên là các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ (dưới 39 độ), cảm thấy sốt, ớn lạnh đau đầu, đau mỏi toàn thân… Sau đó mới xuất hiện triệu chứng đường hô hấp như viêm họng, đau rát cổ họng, ho khan, đau tức ngực, ho có đờm, chảy nước mũi trong kèm ngạt mũi, đau cơ, đau đầu, mệt mỏi. Ở trẻ em có thể bị nôn mửa và tiêu chảy.

Bệnh cảm cúm lây lan chủ yếu qua các hạt nước bọt do người bệnh bắn vào không khí. Khoảng thời gian virus cúm phát tán thường bắt đầu trước khi người bệnh cảm thấy không khỏe hoặc chỉ xuất hiện một vài triệu chứng đầu tiên. Mặc dù có những biểu hiện nhẹ và phổ biến, nhưng nếu chủ quan thì sẽ dễ dẫn đến những biến chứng bệnh cúm vô cùng nguy hiểm.

Khi bệnh cúm chuyển nặng sẽ dẫn đến suy hô hấp, viêm phổi, hen phế quản, suy tim, suy giảm miễn dịch, viêm tai giữa, viêm xoang,… trẻ em và người già trên 65 tuổi là đối tượng dễ gặp biến chứng nhất.

Đối với phụ nữ mang thai, biến chứng bệnh cúm có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm trong 3 tháng đầu như sảy thai hoặc bệnh lý thai nhi.

Riêng đối với trẻ em, khi bị cúm có thể kèm theo sốt cao gây nên tình trạng co giật mà nếu không xử lý sớm sẽ dẫn tới tổn thương về thần kinh không phục hồi. Ngoài ra, trẻ em cũng có thể bị nhiều biến chứng của cúm như viêm tai giữa, tiêu chảy kéo dài…

Cúm thông thường là bệnh lành tính và thường tự khỏi sau 5 – 7 ngày, không có thuốc điều trị bệnh cúm đặc hiệu ,nhưng có thể được điều trị triệu chứng của bệnh bằng một số loại thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ như: Giảm triệu chứng sốt, đau đầu, đau họng… Nếu các triệu chứng của cảm cúm kéo dài hơn một tuần, bệnh nhân sốt cao kéo dài, sử dụng các thuốc hạ sốt thông thường không đỡ, ho nhiều, tức ngực, khó thở, đau nhức, mệt mỏi tăng thì nên đến các cơ sở y tế để theo dõi, điều trị kịp thời.

II. Cúm mùa lây lan như thế nào?

Cúm mùa lây lan từ người sang người rất nhanh chóng chủ yếu thông qua dịch tiết hô hấp, là các giọt bắn khi người mắc bệnh cúm ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Những giọt bắn này có thể sẽ tiếp xúc với mũi, miệng hoặc hít vào phổi của người khỏe mạnh gần đó.

Trong các trường hợp ít gặp hơn, virus cúm có thể lây lan khi người khỏe mạnh tiếp xúc trực tiếp với bề mặt hoặc đồ vật bị ô nhiễm, có chứa virus cúm sau đó đưa tay lên mắt, mũi hay miệng của mình.

*Các dấu hiệu biến chứng của bệnh cúm:

Sốt cao 39 độ C – 40 độ C. Nhức đầu, đau nhức toàn thân. Ho dữ dội, suy nhược nặng, tiêu chảy, nôn ói…Một số trường hợp bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nặng nề như: Viêm phổi tim mạch, nhiễm trùng huyết… gây đe dọa tính mạng của nhiều người. Ở nhóm người có nguy cơ cao ( trẻ em, phụ nữ có thai, người mắc bệnh mãn tính…)có thể gặp các biến chứng sau đây:

1. Nhiễm trùng tai:

Trẻ em có nguy cơ bị nhiễm trùng tai khi bị cúm rất cao và có thể phát triển thành viêm họng hoặc viêm tai trong do vi rút cúm gây ra.

2. Viêm xoang:

Vi rút có thể tấn công trực tiếp vào xoang hoặc gián tiếp gây nhiễm trùng, tạo ra viêm và tích tụ chất lỏng trong xoang, tạo điều kiện cho các vi trùng khác xâm nhập và gây viêm xoang.

3. Viêm cơ tim:

Trong nhiều trường hợp, viêm cơ tim sẽ biểu hiện thông qua các triệu chứng điển hình như như sốt cao, mỏi cơ, đau nhức đầu, chảy nước mắt, chảy nước mũi, tiêu chảy, kén ăn và khó thở. Sau 1-2 ngày, tình trạng khó thở sẽ tăng lên cùng với các biểu hiện bất thường hơn ở vùng ngực như đánh trống ngực, đau ngực và đau tức vùng gan.

4. Viêm phổi:

Đây là một trong những biến chứng cúm mùa nghiêm trọng. Biểu hiện viêm phổi do virus cúm gồm ho ra chất nhầy màu xanh lá hoặc vàng, sốt, khó thở, đau đầu và đau cơ. Ở mức độ nhẹ, rất khó phân biệt bệnh với triệu chứng cúm thông thường.

5. Nhiễm trùng huyết:

Đây là một trong những biến chứng cúm mùa nặng nề nhất. Triệu chứng nhiễm trùng huyết do cúm gồm mạch yếu hoặc nhịp tim nhanh bất thường, cơ thể đau nhức dữ dội, hụt hơi, sốt cao, đổ mồ hôi lạnh…

6. Phụ nữ mang thai:

Phụ nữ mang thai bị cúm có nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe và các biến chứng khác như nhiễm trùng hô hấp có thể gây viêm phổi, sinh con nhẹ cân, sinh non, khiếm khuyết về não và cột sống, tim bẩm sinh, hở hàm ếch, Down….

III. Phòng bệnh:

Để chủ động phòng chống cúm mùa, Cục y tế dự phòng – Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện tốt các biện pháp sau:

1. Đảm bảo vệ sinh cá nhân, che miệng khi hắt hơi; thường xuyên rửa tay với xà phòng với nước sạch; vệ sinh mũi, họng hàng ngày bằng nước muối. Khi có dấu hiệu ho hoặc hắt hơi, hãy sử dụng khăn vải, khăn tay, khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay áo để che miệng và mũi.

2. Giữ ấm cơ thể, ăn uống đủ chất dinh dưỡng để nâng cao thể trạng. Tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.

3. Tiêm vắc xin cúm mùa để tăng cường miễn dịch phòng chống cúm. Vắc xin cúm là rất an toàn, hoàn toàn không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêm. Đây là một trong những biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất.

4. Hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh khi không cần thiết; Đeo khẩu trang tại các khu vực đông người, trên phương tiện giao thông công cộng, và trong các môi trường có nguy cơ cao lây nhiễm.

5. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng: Để giữ gìn vệ sinh chung và ngăn ngừa sự lây lan của virus.

6. Không tự ý mua thuốc và sử dụng thuốc kháng vi rút (như thuốc Tamiflu) mà cần phải theo hướng dẫn và có chỉ định của thầy thuốc.

7. Rửa tay thường xuyên: Cần thường xuyên rửa tay sạch sẽ, nên rửa tay thật sạch bằng xà phòng và nước sạch trong vòng ít nhất 30 giây.

8. Khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, xử trí kịp thời